Tak umiera guaquero – szukając szmaragdów, podaje The Economist
Na dnie błotnistej wyrwy otoczonej gęsto zarośniętymi górami Dora Alicia Hernández brodzi w czarnym mule i okruchach skały z ulotną nadzieją, że znajdzie szmaragd cenny na tle, że wyciągnie ją z biedy. „Wszystko, czego potrzebujemy, to jeden połyskujący kamień” – mówi, w czasie gdy gęste deszczowe chmury zaczynają przytłaczać okoliczne góry – „wtedy będziemy mogli stąd uciec.”
Smutny los kolumbijskich guaqueros? Może, chociaż sytuacja w szmaragdowych kopalniach nie jest czarno-biała – jak w kolejnych zdaniach ciągnie „The Economist”, Dora Alicia Hernández przeszukuje błotnistą dolinę w regionie, który już przed okresem kolonialnym słynął z kamieni przodujących zarówno masą, jak i jakością. Z okręgu Muzo i jego okolic pochodzi 19 z 20 szmaragdów wylicytowanych za stawkę wyższą niż 100 tys. USD za karat. W tym kontekście guaqueros często wspominają Furę – grudę o masie 11 tys. ct., znalezioną przez osławionego cara poszukiwaczy, który podobno miał nigdy nie znaleźć na swój skarb nabywcy. Kiedy wydobyciem cennych zielonych krzemianów z Muzo dzielili się tzw. baroni, przykładny guaquero mógł liczyć na ułamek tego, co znalazł.
W końcu musiał pojawić się garnitur. Charles Burgess, Amerykanin, jako pierwszy zstąpił z helikoptera w 2009 r. Jak podaje „The Economist”, inwestor z zamożniejszej północy ubogacił Muzo maszynami, które pozwoliły poszerzyć obszar wydobycia i podnieść produktywność. Od tej pory tamtejszymi kopalniami zawiadują międzynarodowe spółki, a zamiast szmaragdowych okruchów pracownicy otrzymują minimalne wynagrodzenie ponad 781 tys. peso (920 zł) miesięcznie. Pracując w uregulowanym czasie, z reguły wyrażają zadowolenie, choć część wciąż tęsknie ubolewa nad upadkiem starego systemu. Jeden z cytowanych guaqueros twierdzi, że potrzeba tylko silnego lidera, który będzie wiedział, co dobre – według „The Economist” jest w błędzie, bo w kolumbijskich górach czasy szmaragdowych guaqueros są już skończone.
