Rzemiosło / Kufel gdański czy kubek monetowy?

Czas czytania: 2 min. //  Kufel gdański oraz kubek monetowy bywają traktowane jako hasła bardzo zbliżone, mimo że nie każdy monetowy kubek musi pochodzić znad morza, a tym bardziej, nie każdy gdański kufel musi zdobić galeria dawnych pieniędzy obiegowych. 

Kufel gdański – jeden z najokazalszych srebrnych wyrobów tamtejszego baroku – mógł być dekorowany na mnóstwo sposobów, przy czym najbardziej charakterystyczne są najróżniejsze sceny płynnie łączące wątki biblijne oraz lokalne motywy historyczne. Wielopostaciowe przedstawienia rodzajowe, testamentowe czy mitologiczne odpowiadać mogły również upodobaniom zamawiającego, a nawet przeznaczeniu samego naczynia. Przykładowe sceny z Kany Galilejskiej sugerować mogą zamówienie kufla jako prezentu z okazji ślubu, podobnie jak ujęcie w srebrnej dekoracji rzeki Jordan nasuwa rolę podarunku na okoliczność chrztu.

Przykładowy kufel z połączeniem historii z Księgi Rodzaju, panoramy oblężonego Chocimia oraz wizerunkiem króla Sobieskiego na medalu znajduje się w zbiorach Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
Czy podobny bywa do kupienia na polskich albo zagranicznych aukcjach?

Owszem, osobliwe naczynia dekorowane pojedynczym medalem bądź całymi rzędami starannie wprawionych numizmatów okazjonalnie trafiają do aukcyjnych katalogów, jednak z uwagi na ich ogromną rzadkość – a czasem nawet unikatowość – wyniki licytacji nierzadko dorównują stawkom za muzealnej klasy malarstwo.

• W maju 2018 r. datowany na okres 1676-1700 r. kufel gdański o masie bliskiej 1,7 kg sprzedany został w niemieckim domu aukcyjnym Van Ham za około 58 000 euro z opłatami. Jak podaje katalog, zdobi go aż 18 sporych srebrnych monet, a jego wysokość to 21 cm.

• W Warszawie kubek monetowy z Berlina zaprezentował dom aukcyjny Artissima – obiekt z połowy XVIII wieku wysadzany jest 15 monetami, wśród których eksperci wyróżnili m.in. cztery trojaki Zygmunta I, trojaka Zygmunta III oraz monety Prus Książęcych. Jak czytamy w katalogu:

Kubki monetowe należą do najbardziej reprezentatywnych wyrobów ośrodka berlińskiego z 1. poł. XVIII w. Nieczęsto natomiast spotyka się tego typu wyroby dekorowane monetami pochodzącymi z terenów Rzeczypospolitej. Stąd też oferowany kubek uważać można za bardzo interesujący polonik. Na szczególną uwagę zasługuje bardzo rzadki numizmat – trojak z wizerunkiem Zygmunta I w czepcu, wybity w roku 1532. →Dalej

Gdzie oglądać?
Nieco większy kubek monetowy eksponowany jest w stołecznym Zamku Królewskim – datowany na I ćwierć XVIII wieku przedmiot powstał we Frankfurcie nad Odrą, a jego wysokość to ponad 16 cm. Oprócz złoconej sieci ornamentu wstęgowego kubek monetowy zdobi aż pięć rzędów trojaków pruskich i polskich z XVI i XVIII wieku. Talar Fryderyka Wilhelma, elektora brandenburskiego, wmontowany został w dno naczynia, zapewniając potencjalnemu numizmatykowi gimnastykę podczas oglądania go z lupą.

Kubek monetowy autora opisanego jako Wolf, G., (fl. ca 1701-1725).

fot. Alternatywne.pl