Rekordy 2020: skarby z domów aukcyjnych i antykwariatów
Rekord na rynku kolekcjonerskim / czas czytania: 6 min. 54 s.
Mimo że tabele rocznych rekordów zapełnia zwyczajowo malarstwo, na rynku pozostałych kolekcjonerskich obiektów 2020 również zaowocował listą wysokich notowań. Jak wynika z danych OneBid, w warunkach pandemii spora część oferty antykwariatów trafiła na internetowe licytacje, dzięki czemu najrzadsze z obiektów nie umknęły uwadze kolekcjonerów. Antykwaryczna książka przebiła próg 70 000 zł, a zestaw PRL-owskich mebli kosztował tyle, co dwa miesiące w apartamencie Sheratona. Przegląd 10 niemalarskich rekordów zamyka pierwszy polski pieniądz papierowy z ceną powyżej 350 000 zł.
Rekord na rynku książek:
70 400 zł
Przedwojenny egzemplarz „Sanatorium pod Klepsydrą” uzyskał w 2020 r. najwyższą stawkę z uwagi na fakt, że opisany został w katalogu jako pierwsze wydanie, a autor opowiadań – Bruno Schulz – umieścił w nim odręczną dedykację. Co interesujące, treść tej dedykacji skierowana jest do Oskara Alexandrowicza, którego znajomość z Schulzem była przedmiotem niedawnych badań opublikowanych w ubiegłym roku w 15-tym numerze „Schulz/Forum”. Jak wynika z tych analiz, mowa o pochodzącym również z Drohobycza znawcy żydowskiego malarstwa, krytyku sztuki, rysowniku i prawniku mieszkającym pod koniec lat 30-tych we Lwowie.
fot. Krakowski Antykwariat Naukowy – zdjęcie obiektu w całości obejrzeć można→ tutaj.
Rekord na rynku plakatów:
9 350 zł
Najdroższy plakat wylicytowany na aukcji w 2020 r. wydrukowany został we Lwowie, na okoliczność Krajowej Wystawy Lotniczej odbywającej się tam w 1938 r. Jak podaje nota katalogu, wystawa prezentowała lotniczy dorobek przedwojennej Polski, a na niebie rozgrywały się przy okazji pierwsze we Lwowie zawody balonowe. Co istotne dla rynkowej wartości obiektu, plakat został poddany fachowej renowacji, a jego papier odkwaszeniu, co ma niewątpliwe znaczenie dla dalszego utrzymania dobrego stanu zachowania. Inwestor, postrzegający tego typu zakup jako lokatę, na ten fragment opisu powinien zwrócić szczególną uwagę – nabywając plakat nie w wyspecjalizowanym antykwariacie, tylko na platformie handlującej dobrami najróżniejszych kategorii, stan zachowania ocenić musimy sami, nierzadko na kiepskiej fotografii.
fot. Antykwariat Kwadryga
Rekord na rynku militariów:
141 600 zł
Licytowane w 2020 r. roku militaria zdrożały średnio o 74 proc., a najcenniejszym okazał się pistolet połączony z czekanem z XVII wieku. Broń kombinowana opuściła cieszyński warsztat rusznikarski i zachowała pełne bogactwo zdobień wykonanych m.in. z masy perłowej. Rynek przedmiotów związanych z wojskowością obejmuje zarówno broń palną, jak i białą, a także m.in. odznaki, odznaczenia, elementy umundurowania czy dokumenty, a nawet prywatne listy będące świadectwem wojny.
fot. Dom Aukcyjny Artessia
Rekord na rynku map:
17 600 zł
Najdroższa pozycja – Carte de la Pologne – to wydana w 1772 r. w Londynie najwcześniejsza w historii szczegółowa mapa Polski sprzed rozbiorów. Jak podaje nota katalogowa, po rozłożeniu oddane w miedziorytach terytorium zajmuje ponad 4 metry kwadratowe, a oprócz mapy ogólnej wydanie obejmuje m.in. wysoce dekoracyjny plan Warszawy z widokami kilkunastu najbardziej urodziwych gmachów oraz panoramą całego miasta. Głównym autorem najcenniejszej na rynku mapy jest Jan Antoni Rizzi-Zannoni, jednak należy pamiętać, że w czasach przygotowywania publikacji w prace zaangażowane musiało być szerokie grono kartografów, a same pomiary i notatki zajęły im blisko dwie dekady.
fot. Antykwariat Wójtowicz – zdjęcie obiektu w całości obejrzeć można→ tutaj.
Rekord na rynku designu:
68 440 zł
Najdroższe współczesne meble to m.in. komplet dwóch krzeseł i stolika wykonany z brązu i lanego kryształu autorstwa Bronisława Krzysztofa. Drugie miejsce w kategorii zajął zestaw mebli z lat. 60. projektu Rajmunda Teofila Hałasa, który osiągnął wartość 47,2 tys. zł i ustanowił na aukcji przebicie rzędu 4620 proc. Na rynku kolekcjonerskim sama kategoria „design” jest stosunkowo młoda ze względu na powszechne skojarzenie obrotu wzornictwem z antykami. Aukcje, na których licytowane są projekty współczesne, obejmują natomiast zarówno meble niedawnej, ale minionej epoki, jak i prace najnowsze, jak w przypadku kompletu autorstwa Bronisława Krzysztofa.
fot. Dom Aukcyjny Rempex
Rekord na rynku sreber:
41 300 zł
Na najcenniejszą pozycję wylicytowaną w tej kategorii składa się aż 215 sztuk sztućców, tworzących pod wieloma względami okazały paryski komplet z okresu międzywojnia. Jak wskazuje nota w katalogu, o okazałości zestawu świadczyć mogłaby nie tyle sama jego liczebność czy szlachetność materiału, ale autorstwo Jeana Puiforcata, najbardziej uznanego francuskiego złotnika dobry art déco. Samą notę warto natomiast przeczytać dla uświadomienia sobie braków we współczesnych kredensach – wymienia m.in. trójzębne widelczyki do ostryg, łyżki do bulionu, najróżniejsze łopatki, szczypce do cukru oraz ażurową łyżkę do wyjmowania oliwki.
fot. Dom Aukcyjny Rempex
Rekord na rynku zegarków:
30 680 zł
Najdroższy zegarek wylicytowany w ubiegłym roku na aukcji kosztował razem z opłatami ponad 30 tys. zł i pochodził – jak nietrudno odgadnąć – ze Szwajcarii. Wykonany ze złota, manualny kieszonkowy model firmy Invicta datowany jest na około 1900 r. i oprócz samego pomiaru czasu, zastępować ma również kalendarz i zawiadamiać, kiedy upłynął kwadrans. Za ostatnią z funkcji odpowiada tzw. repetier kwadransowy, wybijając niskotonowym gongiem godzinę oraz, na żądanie, dwutonowym gongiem kwadranse.
fot. Sopocki Dom Aukcyjny
Rekord na rynku porcelany:
16 520 zł
Wyłączając z przeglądu figurki oraz ceramiczne rzeźby, aukcyjny rekord 2020 r. przypada mierzącej 45 cm paterze wykonanej z tzw. berlińskiej porcelany. Naczynie o strukturze koszyka wsparte jest na barkach kobiecej figury pokrytej naszkliwną malaturą, a na spodzie czytelny jest znak wytwórni KPM. Patera opuściła Königliche Porzellan-Manufaktur – bo tak rozwijać należy skrót – w roku 1894, oznaczona charakterystycznym dla producenta kobaltowym zarysem berła.
fot. Sopocki Dom Aukcyjny
Rekord na rynku fotografii:
129 800 zł
„Sztuka konsumpcyjna” z 1974 r. autorstwa Natalii LL ustanowiła aukcyjny rekord w Polsce, a fotografie z tego cyklu trafiły na główną ekspozycję paryskiego Centrum Pompidou. W powszechnym odbiorze zdjęcia kojarzone są z kobiecymi sylwetkami sugestywnie jedzącymi banany, jednak dla polskiego dorobku z dziedziny performance sylwetka Natalii LL jest niekwestionowaną ikoną. Dla inwestora o wartości wylicytowanych zdjęć przesądza ponadto dopisek „vintage print”, oznaczający, że odbitki powstały w tym samym okresie co negatywy, a nie np. jako późniejsze wznowienia edycji.
fot. Libra Dom Aukcyjny
Rekord na rynku banknotów:
350 900 zł
Najcenniejszym pieniądzem papierowym 2020 r. było 500 zł z 1794 r., czyli jeden z pierwszych polskich banknotów. Na aukcjach numizmatów, podobnie jak na rynku dzieł, obserwowano w minionym roku hossę: sprzedano o połowę więcej monet niż w 2019 r., przy czym aż 98 proc. z nich wylicytowano online.
Wylicytowany do rekordowego poziomu banknot okazuje się dokumentem polskiej historii, ale i francuskiego wzornictwa – zdobią go m.in. symboliczne przedstawienia Bastylii, skrzydła wolności, a także czapka frygijska, odczytywana jednoznacznie jako wiatr rewolucji. Pierwsze polskie banknoty szerzej opisano w artykule:
→„5 pytań o bilety insurekcji kościuszkowskiej”.
fot. Salon Numizmatyczny Mateusz Wójcicki
Podsumowanie zostało oparte na danych platformy do licytowania →OneBid.